Xankəndidə bu günlərdə yaşananlar sadəcə bir beynəlxalq zirvə görüşü deyildi. Bu, tarix boyu acılar yaşamış, amma əsla sınmamış bir xalqın öz torpağında ayağa qalxıb söz sahibi olduğunu göstərən mühüm dönüş nöqtəsi idi.

İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşünün Xankəndidə – illərlə işğal altında qalan və bu gün yenidən qurulan bir şəhərdə keçirilməsi, Azərbaycanın həm siyasi qətiyyətini, həm də mənəvi haqqını dünyaya nümayiş etdirdi. Prezident İlham Əliyevin bu toplantıdakı çıxışı isə sadəcə diplomatik bəyanat deyildi – bu, həm tarixlə üzləşmə, həm ədalətin tərifi, həm də gələcəyə ünvanlanmış aydın mesaj idi.

Prezident qonaqları Qarabağda salamlamaqla söhbətə başladı. Bu, uzun illər dünyanın sanki tanımaq istəmədiyi bir reallığın qəbul etdirilməsi idi: bura Azərbaycan torpağıdır. Və artıq burada yalnız siyasi həqiqətlər deyil, bərpa, inkişaf, əməkdaşlıq, insan həyatı hökm sürür.

Azərbaycan nə işğalı unutdu, nə də ədaləti unudaraq intiqama baş vurdu. Prezidentin sözlərindən bu fikir açıq duyuldu: Azərbaycan xalqı haqsızlığa qarşı susmadı, amma cavabı intiqamla yox, haqq və hüquqla verdi.

30 ilə yaxın müddətdə ermənilər tərəfindən dağıdılmış şəhərlər, yerlə-yeksan edilmiş məscidlər, təhqir edilmiş qəbirlər və didərgin salınmış insanlar – bunların hər biri dövlətin yaddaşında idi. Amma Azərbaycan bu acılara köklənib qapalı qalmadı. Əksinə, bu torpaqları bərpa etdi, orada həyatın qayıtmasını təmin etdi.

Bu gün 50 mindən çox insan azad edilmiş ərazilərdə yaşayır, çalışır, övladlarını məktəbə göndərir. Prezidentin vurğuladığı “Böyük Qayıdış” təkcə bir proqram deyil, həm də milli iradənin və dirçəlişin adıdır.

Eyni zamanda, Qərbi azərbaycanlıların geri dönüş hüququ ilə bağlı beynəlxalq sənədlərin qəbul olunması, Azərbaycanın bu məsələdə də hüquqa əsaslandığını göstərir. Səsləndirilən çağırışlar nə təhdiddir, nə də manipulyasiya – bu, sadəcə ədalətin bərpasına yönəlmiş insani və siyasi mövqedir.

Azərbaycan bu gün regionda yalnız siyasi gücə malik deyil, eyni zamanda iqtisadi və logistik cəhətdən də mərkəzə çevrilir. COP29 kimi mötəbər bir tədbirə ev sahibliyi etmək, 12 ölkəyə enerji ixrac etmək, Şərq-Qərb və Şimal-Cənub dəhlizlərinin qovşağında durmaq – bunlar təsadüf deyil, məqsədyönlü siyasətin nəticəsidir.

İlk dəfə təşkil olunan “ECO Həftəsi” – Şuşada biznes, Ağdamda gənclər, Laçında qadınlar üçün keçirilən forumlar da göstərdi ki, Azərbaycanın mesajı təkcə paytaxt Bakıda deyil, azad edilmiş hər qarış torpağında eşidilir. Bu torpaqlar təkcə keçmişin deyil, gələcəyin də mərkəzinə çevrilir.

Xankəndidə keçirilən bu görüş Azərbaycanın öz haqqını döyüşlə qazandıqdan sonra, indi onu masa arxasında, dialoqda və əməkdaşlıqda necə ucaltdığını göstərdi. Bu, artıq “biz qayıtdıq” mesajı deyil. Bu, “biz qururuq, çağırırıq, birləşdiririk” mesajıdır.

Və dünya bu çağırışı bu dəfə eşitdi.

Xocalı rayon ziyalısı Xaliq Əkbərov