Şuşa şəhəri, yalnız Azərbaycan xalqı üçün deyil, bütün dünyada mədəniyyətin və tarixin parlaq bir simvolu olaraq qəbul edilir. Şuşa, Qarabağ regionunun mərkəzində yerləşən və bu gün Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsində mühüm rol oynayan bir şəhərdir. Həm tarixi, həm də coğrafi baxımdan Azərbaycanın ən strateji şəhərlərindən biri olan Şuşa, həm də bu gün bərpa edilən mədəniyyətin, incəsənətin və milli birlikdə əsas dayaqlardan biridir. Şuşa, müasir dövrdə ölkənin mədəniyyət paytaxtı kimi çıxış etməkdə davam edir.
Şuşanın əhəmiyyəti yalnız onun tarixi və coğrafi mövqeyindən irəli gəlmir, həm də şəhərin Azərbaycan musiqi, ədəbiyyat, incəsənət və memarlıq sahələrindəki zəngin irsi ilə sıx bağlıdır. Şuşa, XIX əsrdən başlayaraq bir çox sənətkar və şairlərə ilham vermişdir. Burada Üzeyir Hacıbəyov, Fikrət Əmirov, Molla Pənah Vaqif və bir çox digər görkəmli şəxsiyyətlər Azərbaycanın mədəniyyətinə dərin izlər buraxmışdır. Şuşada doğulmuş və fəaliyyət göstərmiş sənətçilər, bu şəhəri musiqinin, poeziyanın və digər incəsənət sahələrinin inkişafında mühüm bir mərkəzə çevirmişdir.
Şuşa, həm də Qarabağ müharibələri və Azərbaycanın Vətən Müharibəsindəki mühüm döyüşlərin mərkəzində olmuşdur. 1992-ci ildə, Ermənistanın işğalçı qüvvələri tərəfindən ələ keçirilən şəhər, uzun müddət Azərbaycan xalqı üçün böyük bir üzüntü və itkini simvollaşdırırdı. Şuşanın işğalı, yalnız hərbi və strateji əhəmiyyətini itirmək deyil, həm də Azərbaycanın mədəni irsinin bir hissəsinin itirilməsi demək idi. Bu müddət ərzində, ermənilər şəhərin mədəniyyətini və tarixini silmək məqsədilə bir çox tarixi abidəni dağıtdılar, şəhərin simasını dəyişdirməyə çalışdılar.
2020-ci ilin 8 noyabrında isə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri, Şuşa şəhərini erməni işğalından azad edərək böyük bir tarixi zəfərə imza atdılar. Bu an, Azərbaycan xalqı üçün yalnız hərbi bir qələbə deyil, həm də mədəniyyətin, tarixə sahib çıxmanın, vətənin azadlığının simvolu oldu. Şuşanın azad edilməsi, bütün ölkədə böyük bir coşğu ilə qarşılandı və Azərbaycan xalqı bu əhəmiyyətli zəfəri böyük bir sevinclə qeyd etdi. Şuşanın azad olunması ilə ölkə yalnız ərazi bütövlüyünü bərpa etməkle qalmadı, həm də mədəniyyətini, tarixini və milli kimliyini gücləndirmək istiqamətində mühüm bir addım atdı.
Şuşanın təbii gözəllikləri və tarixi abidələri də bu şəhərin xüsusi əhəmiyyətini artıran amillərdəndir. Şuşa qalası, Cıdır Düzü, Xudafərin körpüsü, İsaakəfli məscidi və başqa bir çox qədim abidələr, şəhərin uzun və zəngin tarixinin izlərini bu gün də özündə daşıyır. Şuşanın şəhərsalma tərzi və memarlığı, Azərbaycanın özünəməxsus mədəniyyətini və ənənələrini əks etdirən bir miras olaraq qalır.
2020-ci ildən sonra Şuşanın bərpası istiqamətində genişmiqyaslı işlər görülmüşdür. Şəhərin mədəniyyətini və tarixi abidələrini qorumaq, bərpa etmək və təmir etmək məqsədilə Azərbaycan hökuməti bir sıra mühüm layihələr həyata keçirməkdədir. Bu, yalnız şəhərin fiziki bərpası deyil, həm də mədəni həyatın yenidən canlandırılması, Şuşanın zəngin irsinin gələcək nəsillərə ötürülməsi məqsədini güdür. Şuşa artıq Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı elan edilib və burada müxtəlif beynəlxalq mədəniyyət tədbirləri, festivallar və konsertlər təşkil olunmaqdadır.
Şuşanın gələcək inkişafı və bərpası, həm də Azərbaycanın beynəlxalq aləmdəki mövqeyinin möhkəmlənməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu şəhər, yalnız tarixi və mədəni irs baxımından deyil, həm də iqtisadi və siyasi inkişafın simvolu olaraq önəmli bir rol oynayacaqdır. Şuşa, Azərbaycanın Qarabağ regionunun gələcəyini müəyyən edən və bölgənin inkişafında mühüm bir liderlik rolunu üstlənən şəhər olmağa davam edəcəkdir.
Beləliklə, Şuşa sadəcə bir şəhər deyil, həm də Azərbaycanın həm keçmişini, həm də gələcəyini simvolizə edən bir məkandır. Bu şəhər, tarixi və mədəniyyətin qızıl bir paytaxtı olaraq Azərbaycanın gələcək nəsillərinə ilham verməyə davam edəcək və Qarabağ bölgəsinin inkişafı ilə Azərbaycanın ümumi inkişafına mühüm töhfələr verəcəkdir.
Aqil Alışov,
Xocalı rayon ziyalısı