10 noyabr 2020-ci il tarixində imzalanmış Üçtərəfli Bəyanat, Azərbaycanın son illər ərzində apardığı mübarizənin və strateji diplomatik addımlarının zirvəsidir. Bu sənəd yalnız döyüş meydanında əldə edilən qələbənin təsdiqi deyil, həm də regionda yeni siyasi və təhlükəsizlik reallıqlarının formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Azərbaycan, hərbi qələbəsini beynəlxalq diplomatiya ilə birləşdirərək, yalnız öz ərazi bütövlüyünü bərpa etməklə qalmamış, həm də regionda uzun illər davam edən münaqişə və qeyri-sabitliyin aradan qaldırılmasına təkan vermişdir.
10 noyabr Bəyanatının imzalanması, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü bərpa etməsi və işğal altındakı torpaqlarını geri alması baxımından tarixi bir dönəm oldu. Bu bəyanat, Azərbaycan Ordusunun döyüş meydanında göstərdiyi qətiyyətli mübarizə nəticəsində əldə edilən strateji üstünlüyün dünyaya təqdim edilməsi, həmçinin Ermənistanın işğalçı siyasətinin sona çatdırılması kimi mühüm bir hadisədir. Prezident İlham Əliyev, müharibə boyunca verdiyi bəyanatlarda bu zəfərin yalnız hərbi bir nailiyyət olmadığını, həm də Azərbaycanın özünə olan inamının və xalqın birliyinin simvolu olduğunu vurğulamışdır. “Qarabağ Azərbaycandır!” şüarı, bu mübarizənin rəmzi olmuş və bu gün hər bir azərbaycanlının qəlbində əbədi qalacaq.
Azərbaycanın bu böyük zəfəri yalnız döyüş meydanında əldə edilən qələbə ilə məhdudlaşmadı. Azərbaycan Ordusunun müasir döyüş texnikalarından və innovativ taktikalardan istifadə edərək düşməni sürətlə məğlub etməsi, dünyada hərbi strategiya sahəsində geniş şəkildə öyrənilməyə başlanmışdır. Azərbaycan, həm də müharibə dövründə öz diplomatik mübarizəsini yüksək səviyyədə həyata keçirərək, beynəlxalq aləmdə mövqeyini gücləndirdi. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə imzalanan Üçtərəfli Bəyanat, həmçinin Azərbaycanın siyasi iradəsini göstərmiş, Azərbaycanın Qarabağda qazandığı zəfəri beynəlxalq səviyyədə təsdiq etmişdir.
Üçtərəfli Bəyanat, Azərbaycanın Ermənistanla olan münaqişəsini tamamilə sona çatdırmaqla yanaşı, regionda yeni bir siyasi mühitin yaranmasına zəmin yaratdı. Bu bəyanatla, "Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti" adlı ərazi adı tarixə qovuşdu, Qarabağın bütün rayonları Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi olaraq beynəlxalq aləmdə tanındı. Azərbaycanın bu uğuru, bir tərəfdən Ermənistanın işğalçı siyasətinin fiaskoya uğramasına, digər tərəfdən isə Azərbaycan xalqının ərazi bütövlüyü uğrunda verdiyi mübarizənin qələbə ilə nəticələnməsinə səbəb oldu. Üçtərəfli Bəyanatın imzalanması ilə Ermənistanın “Böyük Ermənistan” planı tamamilə iflasa uğradı və bu, Azərbaycanın həm diplomatik, həm də hərbi sahələrdəki üstünlüyünün nəticəsidir.
Eyni zamanda, bu tarixi sənəd, bölgədəki digər güclərlə münasibətlərin yenidən tənzimlənməsi, yeni siyasi və iqtisadi əlaqələrin qurulması üçün də mühüm bir təməl yaratdı. Üçtərəfli Bəyanatın imzalanmasından sonra, Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə Azərbaycanın əsas hissəsinin birləşdirilməsi üçün zəruri addımlar atıldı. Bu, həm regional inkişaf, həm də Azərbaycan-Türkiyə əlaqələrinin gücləndirilməsi baxımından əhəmiyyətli bir layihədir. Şuşa Bəyannaməsi ilə Azərbaycan və Türkiyə arasında yeni bir əməkdaşlıq mərhələsi başladı ki, bu da bölgənin təhlükəsizliyinə və sabitliyinə mühüm təsir göstərir.
Bəyanatın imzalanması ilə Azərbaycanın əldə etdiyi diplomatik və hərbi uğurlar, həm də yeni kommunikasiya və nəqliyyat infrastrukturlarının qurulmasına yol açdı. Bu infrastruktur layihələri, Azərbaycanın iqtisadi inkişafını dəstəkləyəcək və regional ticarət və əlaqələri möhkəmləndirəcək. Naxçıvanla əsas hissə arasında qurulacaq quru yolu əlaqəsi, həm də Azərbaycanın geosiyasi mövqeyini gücləndirəcək, ölkənin strateji əhəmiyyətini artıracaqdır.
Bununla yanaşı, Azərbaycanın həm döyüş meydanında, həm də diplomatik sahədə əldə etdiyi uğurlar, xalqın birliyini və vətənpərvərliyini nümayiş etdirən bir məqam oldu. 44 günlük müharibə, Azərbaycanın bütün bölgələrindən vətəndaşlarının ordusuna olan dəstəyini göstərdi, həmçinin Azərbaycanın müxtəlif millət və din nümayəndələrinin birgə mübarizəsi, ölkənin nə qədər gözəl və güclü bir xalq olduğunu ortaya qoydu. Bu birliyin nəticəsi olaraq, Azərbaycan müharibə dövründə yalnız hərbi qələbə qazanmadı, eyni zamanda siyasi və sosial sahələrdə də böyük irəliləyişlər əldə etdi.
Sonuç etibarilə, 10 noyabr 2020-ci il tarixində imzalanan Üçtərəfli Bəyanat, Azərbaycan üçün tarixi bir dönüş nöqtəsi olmaqla yanaşı, həm də regionda yeni siyasi və təhlükəsizlik reallıqlarının yaranmasına səbəb oldu. Bu zəfər, yalnız bir hərbi uğur deyil, həm də diplomatik, iqtisadi və sosial sahələrdəki böyük nailiyyətlərin əsasını qoymuşdur. Azərbaycanın bu uğurları, xalqın birliyinin, ordu və dövlətin sinerjisinin nəticəsidir və bu, ölkənin gələcək inkişafı üçün sağlam bir zəmin yaradır.
Elxan Zamanov,
Xocalı rayon ziyalısı